ข้อควรทราบ
แบคทีเรียเติบโตได้ดีและเป็นพิษในระหว่างอุณหภูมิ 4˚ และ 60˚ C (40˚ และ 140˚ F) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ข้าวที่ไม่ได้หุงจะมีเชื้อแบคทีเรีย (ของ B. cereus) ซึ่งจะหยุดชะงักลงเมื่อผ่านความร้อนหรือหุง (อาหารชนิดอื่นๆก็เช่นกัน) หากเราอุ่นหรือเก็บไว้ในตู้เย็นจะช่วยยับยั้งแบคทีเรียไม่ให้เติบโต เมื่อนำมาไว้ที่อุณหภูมิห้องแบคทีเรียจะเติบโตได้
ข้าวที่หุงแล้ว?
เมื่อเราไม่รับประทานข้าวในทันที เราอาจอุ่นไว้ที่อุณหภูมิสูงกว่า 60˚ C (140˚ F) หรือเก็บไว้ที่อุณหภูมิต่ำกว่า 21º C (70º F) หรือต่ำกว่า ภายใน 2 ชั่วโมงแล้วเก็บที่อุณหภูมิ 4º C (40º F) หรือต่ำกว่าภายใน 4 ชั่วโมง
ข้าวที่หุงแล้วเก็บไว้ในตู้เย็น 3 - 5 วัน หรือ แช่แข็งไว้ได้นานถึง 6 เดือน
ทำไมเป็นเช่นนั้น?
ข้าวสาร (รวมทั้งอาหารชนิดอื่นๆ) อาจมีแบคทีเรียเกิดขึ้น โดยเฉพาะ Bacillus cereus สปอร์ของแบคทีเรียเกิดขึ้นจะยั้บยั้งการเจริญเติบโตเมื่อโดนความร้อนและความเย็น สปอร์นี้เจริญเติบโตได้ในอุณหภูมิห้อง
ในครัวเรา หากเรารับประทานไม่หมดภายใน 2 วัน เราจะนำไปให้ปลาและไก่ซึ่งเป็นอาหารที่ไก่และปลาโปรดปรานมาก
แล้วข้าวเหนียวล่ะ?
เกณฑ์ข้างต้นใช้กับข้าวทุกชนิด รวมทั้งข้าวเหนียวด้วย
เป็นที่น่าสนใจว่าการเก็บข้าวเหนียวแบบดั้งเดิมในประเทศไทย ลาวและกัมพูชานั้น จะเก็บไว้ในภาชนะไม้ไผ่สาน ที่เรียกว่า กระติบข้าว - kratib ตั้งไว้ในอุณหภูมิห้อง และจะอุ่นข้าวอีกครั้งในตอนเย็น แม้ว่าการปฏิบัตินี้แบบนี้เป็นเรื่องปกติในภูมิภาคนี้ แต่เราไม่แนะนำให้ใช้สำหรับผู้ที่ไม่คุ้นเคย เราไม่พบแหล่งที่มาอธิบายลักษณะการจัดเก็บข้อมูลของประเพณีท้องถิ่นนี้ เรื่องที่นักวิชาการควรให้ความสนใจ
ในการใช้งานในท้องถิ่นแบบดั้งเดิม กระติบข้าวทำหน้าที่เป็นที่จัดเก็บและเป็นภาชนะที่ใช้ในการเสริฟข้าวในภาษาอังกฤษเรียกว่า ภาชนะเสริฟข้าวเหนียว โปรดทราบว่าการปฏิบัตินี้ใช้กับข้าวเหนียวเมล็ดยาวไม่ใช่ข้าวประเภทอื่น ๆ
แหล่งที่มา
- https://www.foodsafety.gov/keep/basics/cook/index.html
- http://foodsafety.govt.nz/elibrary/industry/safe_cooling-cooked_rice.htm
- http://www.chowhound.com/post/long-safely-warm-rice-cooker-crockpot-623…
- http://www.fns.usda.gov/sites/default/files/Food_Safety_HACCPGuidance.p…
- http://www.thinkrice.com/at-home/storage-preparation-and-cooking-tips
- http://www.thinkrice.com/in-foodservice/prep-storage
- ครัวของเรา